Mundakako hitzaldia

Mundakako liburutegian erakuzten dizuegu publikoari, Busturialdea eta Lea-Artibaieko
lurraren hazpiko paisaia. Ikusi dugunez publikoa interesatuta geratu da.

KANTAURIKO BEGIA BIDEON

Otxola ET-koek publikatu duten Kantauriko Begiko rappelari buruzko bideoa nahi baduzue ikusi klikatu hemen.
Los del Otxola E.T. han publicado un bideo sobre el rappel del Ojo del Cantabrico, si lo quieres ver klika aquí.

Conclusiones de las XXVII Jornadas de Espeleología Vascas.

Finalizadas las XXVII Jornadas de Espeleología Vascas celebradas en Gernika los días 6-7-8 de diciembre del 2008 con el patrocinio del Departamento de Medio Ambiente y Ordenación del Territorio del Gobierno Vasco y bajo la organización del Grupo de Espeleología ADES de Gernika, es el momento de realizar un balance de las mismas. En dos palabras: altamente positivo. Esta no solo es la impresión que ha quedado entre los organizadores, sino que realizando un sondeo entre los participantes la respuesta está resultando unánime: el listón ha quedado muy alto.

En el transcurso de los tres días han participado directamente un total de 104 personas, con una media de participación de 68 personas. Se han impartido un total de 10 ponencias y se han desarrollado cinco talleres de trabajo. Además, se han realizado un total de seis salidas de campo. Con estas cifras, se observa que prácticamente se ha cumplido en la totalidad el apretadísimo programa que se estableció, lo cual no era nada fácil teniendo en cuenta las características de las actividades realizadas. Tan solo se suspendió una de las ponencias –por impedimento mayor del ponente al surgirle un asunto familiar grave en el último momento- y dos de las salidas de campo, imposibles de desarrollarlas en las condiciones climatológicas que han acompañado en estos días.

El éxito de las Jornadas hay que buscarlo primero, en el apoyo económico del Gobierno Vasco. Después, en la buena organización de las mismas, con todo un equipo de personas volcado en el evento. También en el elevadísimo nivel de los ponentes, que han aportado un elevado valor añadido. Pero sobre todo, en la elevada participación y extraordinaria colaboración y complicidad mostrada por los asistentes. Sirvan estas líneas para hacerles llegar el más sentido agradecimiento por la ayuda prestada. También –es justo decirlo- hay que contar con la acogida prestada por parte de los responsables del recinto Lurraska. El trato familiar y flexibilidad otorgados, han facilitado en gran medida el desarrollo de las Jornadas.

Al final, nadie se ha ido de vacío. Los asistentes han contrastado y enriquecido sus conocimientos en temas tan diversos como la geología; bioespeleología; fotografía; seguridad; arqueología; paleontología; comunicaciones…Se han entablado numerosos contactos y establecido líneas de colaboración tanto entre los diferentes grupos asistentes, como entre éstos y los diversos ponentes. Se han puesto en marcha varias líneas de trabajo: comisión para el desarrollo del euskera; comisión para elaborar un plan de protección integral del karst; comisión para elaborar el catálogo de cavidades en territorio vasco; puesta en marcha del blog de la UEV y se han sentado las bases para una posible “escuela de espeleología vasca” y la posible creación de un interclub de espeleólogos que sea capaz de afrontar los retos de futuras exploraciones.

En definitiva, concluimos como hemos empezado: valorando altamente el resultado de estas XXVII Jornadas de Espeleología Vascas. Después de un vacío de seis años, esperamos que estas Jornadas hayan servido, además, para relanzar la organización de las próximas Jornadas, si pudiera ser, el próximo año 2009.

(PD: Os invitamos a dejar vuestra propia valoración de las Jornadas en las respuestas a este mensaje).

Busturialdeko Hitzan

Abenduan 10ian Busturialdeko Hitzan agertutako albiste hau Oierri egindako alkarrizketa telefoniko baten interpretaziño "oso libria" da. Datu harrigarrixak emoten deskuz, baitta ADES-ekuendako be: oin Ullako Ubegittik itxasora allegau ei leike!!!

Oso pozik agertu da Ades espeleologia taldea XXVII. jardunaldien emaitzarekin

Kultura

Ehun espeleologotik gora batu ziren Lurraskan, harremanak sendotu eta elkarrengandik ikasteko.

endika urlezaga

• «Alderdi zientifikoa asko landu izana da berezitasun nagusia»

Abenduaren 6tik 8ra XXVII. jardunaldiak izan ziren Euskal Espeleologoen Elkartearen eta Ades espeleologia taldearen eskutik. Hain zuzen ere, Ajangizen dagoen Lurraska ingurumen hezkuntzarako zentroan 100 espeleologotik gora batu dira jarduera ezberdinetan.

Bertan, tailer eta hitzaldiak egin zituzten. Irteerak, berriz, Busturialdea eta Lea-Artibaiko kobatara egin zituzten. Oier Gorosabel Ades espeleologia taldeko kideak jakinarazi bezala, «aurtengoan, gainera, inoiz baino kutsu zientifikoagoa izan dute jardunaldiek eta oso aberasgarria izan da. Arlo zientifikoaren aldetik, esan daiteke kongresu pisutsua izan dela eta, parte hartu duten kluben esanetan, oso betea».

Balorazio oso positiboa

Gorosabelen hitzetan, «Euskal Herri mailako jardunaldi hauen helburu nagusia espeleologoen arteko harremanak estutzea da. Horrela, besteek egiten dutenaz ikasi dezakegu gero bertan aplikatzeko». Bere ustez, gainera, lortu egin dute helburua eta orain apur bat gehiago dakite hainbat gaitaz.

Adeseko kidearen esanetan, guztia joan da bere bidetik eta jardunaldiak arrakastatsuak izan direla esan daiteke. Balorazio oso positiboa egiten du.

«Alderdi zientifikoa asko landu izana da berezitasun nagusia»

Oier gorosabel ð- Ades espeleologia taldeko kidea

Kultura

Kantabriako espeleobuzeatzaileak ere egon dira Ulla Ubegixe kobaren nondik norakoak aztertzen.

e. urlezaga

Oier Gorosabel Ades espeleologia taldeko kidea da eta, aurten, jardunaldietan parte hartzeaz gain, antolatzaile lanetan ere ibili da.

Jardunaldiek espeleologoen arteko harremanak sendotzeko balio zutela esan zenuen. Lortu duzue?

Baietz uste dut. Jendea, gainera, oso gustura gelditu da. Azken jardunaldiak orain bost urte egin ziren eta, espeleologo zaharrek esaten dutenez, jardunaldi hauen berezitasuna alderdi zientifikoa asko landu izana izan da. Espeleologiaren barnean espezializazio asko daude eta jardunaldi hauetan guztietatik apur bat ikasi dugu.

Zenbat irteera egin zenituzten domekan?

Sei izan dira Urdaibaiko eta Lea-Artibaiko kobetara egindako irteerak.

Arazoren bat izan al zenuten?

Orohar, ondo joan ziren irteerak. Bakarren batek estuasunen bat pasa zuen galeria txikietan, baina irteerei emozio pixka bat emateko balio izan zuen [barreak]. Kontuan izan behar da koba zailak zirela. Adesekook ondo ezagutzen ditugu koba horiek, baina kanpokoek gehixeago sufritu dute. Sufritu eta gozatu.

Kantabriako espeleobuzeatzaileak ere egon ziren Ulle Ubegixeko koban. Zertan ibili dira?

Ulla Ubegixek itsasoraino heltzen den gune bat du urez beteta eta hori ikustera etorri dira. Bazekiten ezingo zirela pasatu, aztertzen ibili baitziren udan sartu ahal izateko. Negua izanik, ur asko dago eta sifoia ezin daiteke zeharkatu. Hori dela eta, azpiegitura kontuak zehazten ibili dira. Era berean, euri garaian sifoiak zer nolako portaera duen ikusi dute.

Zer da gehien gustatu zaizuna?

Parte-hartzaileei gustatu izana gustatu zait. Bereziki interesgarria izan da Pedro Castaños Aranzadiko kidearen paleontologiari buruzko hitzaldia. Santimamiñeko interpretazio zentroan aurkitu zituen hezur batzuei buruzkoa izan zen. Bertan orein hezurrak eta ezagutzen diren Europako rinozero hezur bakarrak aurkitu zituen Castañosen taldeak.

Pedro Castaños eta Jardunaldixak Berrian

Berria egunkarixan Abenduan 10-ian agertutako erreportaia.


Argazkiak.org | Pedro Castaños © cc-by-sa: txikillana

2008-12-10

Barrunbeetan hezur bila

Euskal Espeleologiaren Topaketetan, besteak beste, paleontologiari egindako ekarpenaz solastatu dira

Ibai Maruri

Ajangiz

Edertasuna beti ez da agerikoa izaten, ezta aberastasuna ere. Lurrak berak bere barrunbeetan hainbat altxor ditu. Agerian utzitako sarbide eta arrakala guztietatik barrura sartzeko zaletasuna dute espeleologoek, han azpian zer gordetzen den aurkitzeko jakin-minak bultzatuta. Sartu-irten horietan makina bat sorpresa aurkitzen dute. Eta, euren trebetasun horri esker, arkeologo, paleontologo eta abarrak iritsi ezin daitezkeen tokietara iristeko aukera izaten dute.

Pedro Castaños biologoa eta Paleontologia doktorea da eta laugarren mailako ugaztun handietan espezializatua dago. Euskal Herrian egiten diren indusketa askotan parte hartzen du. Hori horrela, harreman estua dauka hemengo espeleologia taldeekin. «Espeleologook zarete paleontologoon begia. Zuek baino ez zarete jaisten, zuek baino ez duzue aurkitzen».

Euskal Herriko espeleologoek egindako topaketetan esan ditu hitzok. Bi astez ibili da aldizkari eta bestelako argitalpenetan euskal espeleologoek egindako lanaren emaitzen bila. Hala, bilduma zabala osatu du, baina aitortu du bidean aurkikuntza asko galduko zituela. «Zerk batzen gaitu paleontologo eta espeleologoak? Karstak! Alegia, aztarnategiak aurkitzen ditugun lekua», dio Castañosek.

Karst hitza alemanetik dator eta kareharrizko goi ordokia esan nahi du. Castañosen esanetan, ornodun handien aztarnak, hezurdura osoa izan zein hezur solteak izan, gehienetan lurraren sakontasunean daude. Horregatik, haien berri izateko, aurkitu eta aztertzeko, gehiago ezagutzeko, hara jaitsi behar da: barrunbeetara sartu. Hori da, hain zuzen ere, espeleologoen lana eta afizioa: kobazulo eta leizeetan arakatu eta bilatu.

Aspaldiko harreman oparoa

EEE Euskal Espeleologoen Elkargoak 1956an Arantzazun egin zuen I. Kongresuan erakusketa paleontologiko bat antolatu zutela gogoratu du Castañosek. «Hori izan zen ia-ia elkargoaren sorrera». Horrela, bada, batzuen eta besteen arteko harremana zenbateraino den aspaldikoa azpimarratu nahi izan du. «XIX. mendearen erdialdetik, aurreneko euskal paleontologoak ikerketekin hasi zirenetik, azterketa gehienak kobazulo eta leizeetako aurkikuntzen ingurukoak izan dira».

Kobazuloan sartu eta hezurrak aukitzen dituztenean aurrena argazkiak atera behar dituztela dio. Hala, aurkikuntzaren inguruko hainbat xehetasun ezagutzeko aukera izango dute paleontologoek. «Argazki horiek guri bidali behar dizkigute, guk ea zer material den, zein egoeratan dagoen, indusketarik egin behar den edo ez eta egitekotan zer egin beharko litzatekeen erabaki dezagun».

Sarbidea erraza bada, paleontologoak izango dira aurrerantzean lan egingo dutenak. Eurek aterako dituzte hezurrak laborategi eta museoetara. «Han utziz gero, hondatzeko arriskua dago», dio. Baina sarbide zaila duten kobazuloetan, berriz, espeleologoak arduratzen dira kanporatzeko lan horretaz. «Hartzeko modurik zuzenena eta merkeena komuneko papera da. Ondoren, egunkarien orrietan bildu eta kito. Gero geuk garbituko ditugu».

Animalia handien gordeleku

Euskal Herriko kobazuloetan batez ere ornodun handien hezurrak aurkitu dituzte; bereziki, hartzenak eta haien familiako espezieenak. «Normala da hartz arre eta leizeetako hartzen aztarnak ugariagoak izatea. Bi animalia horiek neguan hibernatzen dute. Kobazuloetan egiten dute lo, hilabete luzez, eta sarritan bertan hiltzen dira». Satorra espeleologia talde nafarrak, adibidez, Aralarreko Amutxate leizean hartzez betetako gela handi bat aurkitu zuen. «30 mila urte izan ditzakete».

Bestelako animaliarik ere aurkitu dute: lehoiak, lehoinabarrak, panterak, katamotzak, leizeetako hienak... Aloña Mendi espeleologia taldekoek, esaterako, penintsulan aurkitu den leizeetako lehoiaren hezurdura oso bakarra aurkitu zuten Harrikutzen.

«Oraingoz inguru hauetan ez da agertu gizakia ez den beste primaterik. Ez dugu tximinorik aurkitu», dio Castañosek. Adarzabalik ere ez, euren familiako beste hainbat animalia agertu diren arren. «Uste dugu ez zirela hemen bizi izan, eta horregatik ez dagoela haien hezurdurarik». Aurrerantzean ere euskal espeleologo eta paleontologoen arteko elkarlanak fruitu oparoak emango dituen esperantza dute guztiek.

Amaieria

Argazkiak.org | Klausura ekittaldixa © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Oskar eta Txori © cc-by-sa: txikillana

Klausura ekittaldixa, muskulo-kolpera egin da; zeremonia gitxi: bostekuak, besarkadak eta hurrengo Jardunaldixetararte! Jentia pozik geratu dala emoten dau. Ez dogu uste ez, hurrenguetararte beste bost urte pasauko diranik.


Argazkiak.org | Agur agur lagunak... © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | ... agur eta hurrengo Jardunaldixetararte! © cc-by-sa: txikillana

Zalaparta mediatikua

Argazkiak.org | Zalaparta mediatikua © cc-by-sa: txikillana

Euskadi Irratia, Berria, Radio Euskadi, Busturialdeko Hitza... eta beste komunikabidiei eskerrikasko, gure Jardunaldi hauen barri emotiangaittik. Eta bereziki Deia eta bere kazetari intrepido Imanol Fraduari, Abittagara gurekin sartzen ausartziangaittik. Hona bere artikulua:


Argazkiak.org | Imanol Fradua © cc-by-sa: txikillana

viaje al subsuelo >

Un inventario elaborado por espeleólogos vascos cataloga 2.135 cavidades en Bizkaia

la longitud de todas las galerías alcanza los 237 kilómetros . La Zona Minera y el parque natural de Gorbea, con 678 y 533 cavidades cada uno, son los puntos calientes.

Imanol Fradua

gernika-lumo. Permanecen ocultos a los ojos de la inmensa mayoría de los vizcainos durante años, décadas, siglos y milenios. Sin embargo, el afanoso trabajo de los incansables exploradores del mundo subterráneo que son los espeleólogos consigue sacar a la luz las historias envueltas en la oscuridad de nuestras numerosas grutas. Tanto es así que el reciente catálogo de cavidades de Bizkaia elaborado por la Unión de Espeleólogos vascos -UEV-, un hito para esta desconocida pero apasionante especialidad que aúna el deporte y la ciencia, ha revelado la existencia de 2.135 cavidades en todo el herrialde.

La longitud de todas las grutas halladas hasta hoy en día, algunas de renombre internacional y otras muy necesitadas de cierto grado de protección, suponen unos 237 kilómetros de húmedas galerías subterráneas que, como gusanos en la tierra, se esparcen a lo largo y ancho de los 2.217 kilómetros cuadrados de Bizkaia. Transitar por todos ellos equivaldría a recorrer, de ida y vuelta, la distancia que separa Bilbao de Iruña. Unidas estrechamente a las zonas kársticas donde el agua erosiona los minerales hasta generar ríos subterráneos que se abren paso entre las paredes de piedra en forma de gruta, pocas características resultan comunes a las 2.135 cuevas inventariadas por la UEV -un 95% de ellas georreferenciadas- gracias al intenso trabajo efectuado durante los últimos años. Y es que los espeleólogos de cinco de los seis clubes que operan en nuestra geografía -existe alrededor de 150 federados- han sido quienes han realizado las complejas labores de registro de las bocas de las cavidades, unas expediciones que incluso pueden llegar a durar varios años. Merced a la labor en común y al intercambio de las identificaciones efectuadas por separada y cada uno en su radio de acción ha sido posible conocer la cantidad de cuevas de Bizkaia.

Los primeros pasos del catálogo vizcaino "se pueden fechar en 2003", relata Javier Moreno, secretario del UEV, presidente de Vizcaina de Estudios Espeleológicos Axpea y miembro de la Sociedad Espeleológica Burnia. Desde la Federación Vizcaína se hizo entonces un llamamiento a todos los grupos "para trabajar juntos en la elaboración de un catálogo", señala, y a ese propósito se sumaron las agrupaciones ADES de Gernika-Lumo que analiza los subsuelos de Busturialdea y Lea Artibai; GAES de Bilbao hace lo propio en el Gorbea; GEMA de Durangaldea en su comarca; la Sociedad Espeológica Burnia de Galdames en esa localidad -que cuenta con una fuerte concentración con hasta 400 cuevas catalogadas-; y por último, en Pagasarri opera Haitzulo de Bilbao. Además, el grupo Esparta de Barakaldo analiza habitualmente el subsuelo de Carranza.

"Cientos de espeleólogos, miles de horas de exploración y gabinete, y muchas ilusiones", tal y como resume Moreno al arrojar la cuantía total de cavernas en Bizkaia, un dato que no dista en exceso del de Gipuzkoa -la Sociedad Aranzadi calcula unas 2.020-, frente a las 1.100 de Araba. "La longitud de todas las cuevas de Euskadi llegaría a alcanzar los 434 kilómetros de desarrollo", superando a Galicia pero en menor número a las existentes en Cantabria o Asturias. Y de entre todas las áreas kársticas vascas, el parque natural de Gorbea es el subsuelo más agujereado. No en vano, Bizkaia y Araba comparten hasta 700 cuevas en esa área natural.

"Cabe destacar que tan solo seis municipios aglutinan el 60% de todas las bocas vizcainas", explica Moreno, "unas 1.355 bocas en total". El primer puesto de este curioso ranking es para Orozko, seguido de Galdames -allí se encuentra la más larga y profunda cavidad, el sistema Atxuriaga con 33 kilómetros explorados-, Turtzioz, Mañaria, Zeanuri y Güeñes.

necesaria protección La gran cantidad de cuevas existentes en Bizkaia, no obstante, choca de lleno con la escasa protección como zona de valor ambiental con la que cuentan actualmente. Tan sólo algunas grutas, aquellas consideradas como bienes calificados -Santimamiñe, Arenaza I y II o Bentalaperra podrían ser ejemplos-, disponen del amparo de las instituciones, quienes de soslayo y gracias a las normativas específicas que rigen en las áreas naturales como Urdaibai, Gorbea o Urkiola -todas ellas amplias zonas kársticas también- pueden otorgar ciertos grados de custodia. Otras 25 se ubican en zonas de presunción arqueológica, "mientras también tenemos constancia de que existen otras 120 que cuentan con yacimientos", evalúa Javier Moreno, aunque están abandonadas.

Un mayor cuidado y control de las cavidades es por lo que abogan desde la Unión de Espeleólogos vascos, aunque van vislumbrando garantías para la futura conservación de las pasarelas subterráneas por las administraciones, sobre todo del Departamento de Medio Ambiente del Gobierno vasco. Y es que la entidad pública ha comenzado a contar con el catálogo de la UEV previa ejecución de distintas infraestructuras. "Supone un paso adelante", detalla el secretario de los espeleólogos vascos, "para la puesta en valor del los sistemas kársticos en los próximos años", uno de los objetivos de los exploradores subterráneos.

viaje al subsuelo

Los primeros descubridores de lo oculto

Constituida como una escisión en el seno de una agrupación montañera de Bilbao en marzo de 1955, el Grupo Espeleológico Vizcaino resultó el germen de la especialidad en el herrialde, actividad protagonizada en la actualidad por seis agrupaciones que más de medio siglo después siguen realizando sorprendentes hallazgos. El trabajo de campo de los exploradores subterráneos permite que tras el descubrimiento, el estudio de la topografía y una posterior recopilación de los datos obtenidos, esos resultados puedan ser consultados por otros especialistas que también se zambullen en los subsuelos. Ya sean arqueólogos, geólogos o hidrólogos, estos científicos siempre pisan allí por donde los amantes de la espeleología -no existe caso alguno en Bizkaia de profesionales dedicados en exclusiva a esta labor- ya han transitado. "La nuestra es una actividad descriptiva", relata el miembro de la UEV Javier Moreno. "Contamos aquello que vemos", resume gráficamente el bilbotarra. "Y si observamos algún hallazgo científico que pudiera ser destacado, lo ponemos en conocimiento de los especialistas". Son el primer eslabón de una larga cadena que seguirá funcionando en el futuro. >i.f.

Hemos recibido

Argazkiak.org | GEA-ko aldizkarixak © cc-by-sa: txikillana

GEA-ko lagunak (Arabako Espeleologia Taldea) bere materixala ekarri eta handik eta hamendik partitzen ibilli dira. Kalidadezko aldizkari zientifikuak! Eskerrikasko.

EEE-UEV asanbladia

Argazkiak.org | EEE-UEV-eko billeria © cc-by-sa: txikillana

Espeleologuak bakotxa bere eremuetan ibiltzen dira, lurpetik. Klub batekuak kontaktu gitxi izaten dabe beste klubetakuekin, eta hori dala eta garrantzizkua izaten da halako aukerak aprobetxatzia. Horregaittik, Euskal Herriko XXVII Jardunaldi arrakastatsu hauek aukera ezinhobia izan dira EEE-UEV-ko billera bizkor bat egitteko. Bertan, koordinaziño lanak, elkarlaneko ildoak eta laster izango dan Asanblada Orokorran prestakuntzia izan dira nagusi.

Proselitismua eta artxibuak

Oier Gorosabel, ADES espeleologia taldeko kidiak, eztabaida bat proposatu dau Lurraskan: ¿zelan erakarri jentia espeleologiara? ¿zelan gorde eta difundidu taldien artxibo baliotsuak? Jardunaldiko kidiak gogoz erantzun dabe, eta iritzi trukaketa bizixa egon da hausnarketarako. Eztabaidak eztabaida, gauza bat argi geratu da gauza: berebizikua da talde bakotxak bere ekimenan barri argitaratzia, espeleologo potentzialak nora jo jakin deixan.

Katalogua, urrezko lanabesa

Argazkiak.org | Javier Moreno eta katalogua © cc-by-sa: txikillana

Euskal Espeleologuen Elkarguak ardura berezixa dauka Haitzuluen Katalogo bateratua aurrera etaratzen. Espeleologuen biharrerako aurrerapauso haundixa izango dan lan honekin, talde desbardiñak euren arteko informaziñua trukatu ahal izango dabe modu bizkor eta eraginkorrian, eta bestiak beste erreskate operaziñuak arindu egingo dira. Era berian, espeleologixiak bere barruan biltzen dittuan espezialitate eta zientzia guztiak integratu egingo dira, gure haitzuluen ezagutza eta zaintzian mesedetan.

Arroiletako erreskatiak

Argazkiak.org | Diego Dulanto © cc-by-sa: txikillana
Diego Dulanto Drea. Basurtoko ospittaleko anestesiologua da, eta SEMAC taldeko kidia (haitzuluetako erreskatietako alderdi medikua lantzen dabena). Bere hitzaldixan, arroilen jaitsieretan gertatzen diran istripuak aztertu dittu eta espeleologian gertatzen dirazenekin alderatu.

Lurpetik bueltan...

Argazkiak.org | La serpiente bicolor © cc-by-sa: txikillana

Gaur goizian, "diana" jota danok dantzan jarri eta mobilizaziño itzala egon da. Txindurri zuri-gorrixak lanian jarritta, Lea-Artibai-Urdaibaiko hainbeste zulotara abixau gara, espeleolagunei gure eskualdeko onena erakusteko gogoz. Leunbe etan Iñeritzeko exkurtsiñuak kenduta (arriskutsuegixa, egualdi honekin) beste txango ixa guztiak bete doguz:

• Talde batek ibilbide artistikua egin dau. Eduk eta Tanak gidatuta, Santimamiñeko ondaria eta Gerandako Potoko Lezara juan dira txango, bata eta bestiak gordetzen daben aberastasun artistiko ezkutuaz gozatzeko.
• Beste batek Ogoñora egin dau. Jakinmiñ asko eragitten detse kanpotarrei Kantauriko Begixak, ADES taldiak 1991an explorautako zulo honek. Oskar Etxebarrian taldiak lurmuturran pareta ikaragarrittik jaitsi dau sokekin lagunduta (batek baiño gehixagok busti dittu frakak kontizu...).
• Lamiñetako Sistema ezaguna da oligoketo espezie gehixen gordetzen dittuana gure eskualdian. Horregaittik, ulergarrixa da Ainara Atxurra zoologuak bertara juaten erakutsi daben interesa. Idoia Ibarretxe eta Gerardo del Hoyo espeleologuak lagunduta, Berriatuako zulo interesgarri honen bidiak rekorridu dittuez.
• Mikrotalde bat egon da be, Ezunetatik sartu eta Urgitxittik urtenda pasio bizkor bat egin dabena. Gotzon Aranzabalek gidatu dau Andoni Jimenezek osatzen zeban "taldia", eta pentsatzen dogu oñatiarrak klase magistrala ondo aprobetxauko zebala.
• Abittagako kobatik talde bi sartu dira, eta ADES Gelan banatu: Bikain Urkiri eta Oier Gorosabelen taldiak Hipopotamuen Gelako lokatz gozua dastatuta Trakamalletik urten dabe, abentura atsegiñian. Pedro Uribarri eta Urtza Sarrionandia, ostera, bere taldia exploraziño muturreraiñok gidatu dabe (Abittagako terra incognita eremua hasten dan mugara, ala egixa), desobstrukziñuan jardutera. 21.00etan bueltau dira!!!!

Argazkiak.org | Ibillaldi artistikokuak © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Oskar Etxebarria © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Kantauriko Begira juan dan taldia © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Gerardo del Hoyo © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Armiña-Lamiñak trabesixan © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Ezuneta-Urgitxi trabesiakuak © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Abittagara juandakuak © cc-by-sa: txikillana

Bapatekotasuna jardunaldi hónen ezaugarrixa bihurtzen dihardu, ostera; eta horri jarraittuta, programatik kanpoko ekimenak gertatzen dihardue. Kantabriatik etorrittako espeleourpekarixak hiru sifoi ikuskatzen dihardue: atzo Ullako Ubegixa, gaur Osiñetako Lezia eta bixar Axpeko Kobie ikuskatuko dittuez, euri-denporan urak dakan portaeria aztertu eta "atakia" prestatzeko, gaur egungo exploraziñuen muga diran sifoi hauek gainditze aldera. ¡Laguntza bikaiña ADES-kuendako!


Argazkiak.org | Alvaro Subiñas © cc-by-sa: txikillana

Maddiren abentura

Argazkiak.org | Koldo Sansinenea © cc-by-sa: txikillana

Bart, kazetaritza zerbitzuak pertsiania jaitsitta gero be, martxiak segidu egin zeban Lurraskan. Koldo Sansineneak "Maddiren abentura" filma aurkeztu zeban, FUE espeleologia taldeko ekoizpena. Pelikula honek haitzuluen mundua eta arkeologia modu didaktikuan aurkezten detse umiei. Gabeko 23.30etan han zeguazen ondiokan...

Lurpeko uretako animalixak

Argazkiak.org | Ainara Atxurra © cc-by-sa: txikillana

Ainara Atxurra, EHU-ko Zoologia eta Animali Biologia Zelularreko ikerlarixak, gure beste haitzulokide batzu aurkeztu deskuz, oinguan ezezagunaguak. Oligoquetoak espezie asko dira, 19 bat. Hortik bost endemikoak dira Urdaibaien, eta euretako batzu koba bakarrian aurkitzen dira. Azalpenetaz gain bere hitzaldixa argazki mikroskopiko ikusgarrikin osatu dau ikerlari gaztiak.

Honekin amaittu dira gaurkoz Jardunaldixak. Bixar, kanpotik ibilliko gara eta arratsalderarte ez dogu bloga aktualizauko. Ondoloin.

Koben argazkixen iraultzia

Argazkiak.org | Josu Granja © cc-by-sa: txikillana

Josu Granja erreferentziako gizona da argazkilaritzan, ez bakarrik Euskal Herrixan baitta atzerrixan be. Oinguan be aintzindarixa da, eta "led" argixekin egindako aproben barri emon desku. Zantzu guztien araberan, datozen urtietan haitzuluen argazkilaritza goittik behera irauliko dau (¡barriro be!) teknika barri honek.


Argazkiak.org | Espeleo argazkixan iraultza barri bat © cc-by-sa: txikillana

Saguzaharrak, gure lagunak

Argazkiak.org | Maria Napal © cc-by-sa: txikillana

Maria Napal biologua saguzarretan espezialistia da, eta aspaldiko lagun txiki hauek hobeto ezagutu ahal izan doguz berari esker. Saguzaharren fisiologia berezixa adibidez: orientatzeko sistemia, ernaltze ziklua, hibernazioa ezagutzia garrantzitsua da gure jardun espeleologikuan hárei trabarik egin ez deixegun. Adibidez, hibernatzen dagola esnatziak, bere herixotza ixa segurua suposatzen dau.

Lehelengo begi bistazuan danak bat emoten badabe be, espezie desbardiñak dagoz eta háren ezaugarrixak erakutsi deskuz, txango gabizenian gure lagunak ondo identifikau daiguzen. Kontserbaziñua, arriskuak, extintziñoko arriskudun guniak be ezagutu doguz EH-n. Era berian, jarduteko eredu egokixak eta ekimen laudagarri batzu aittatu dittu.

Aretua bete-bete eginda mantentzen dogu; ez da gitxi, kontuan hartuta gaur zazpigarrengo aktibidadia dala (Carlos Prietok ezin izan dau bere hitzaldixa emon, tamalez).


Argazkiak.org | Zazpigarren hitzaldixa, beteta © cc-by-sa: txikillana

Arratsaldian, ekoizten eta ekoizten

Arratsaldian zihar, espeleologo gehixenak lau taldetako baten sartu eta biharrian jardun dabe, argazkixetan ikusi zeinkien modura (halan be, egon da Gernikan txikiteuan ibilli danik).


Argazkiak.org | Javier Diez © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Espeleo teknika tallarra © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Petrus eta Iñaki Latasa © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Topo taldia © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Eduardo Gordo © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Edun taldia © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Santiago Urrutia © cc-by-sa: txikillana


Argazkiak.org | Santin tallarrekuak © cc-by-sa: txikillana

Zientzia, artia eta ardaua

Argazkiak.org | Atseden gozua © cc-by-sa: txikillana

Burua hitz eta kontzeptu interesgarriz beteta, eurak integratzeko sasoia dator. Gutako hainbeste eta hainbeste ezagutzen ez gara, eta ezagutzen hasi bihar. Bazkalordua izan da.

Haitzuluen katalogua

Hitzaldixen programia estua bada be, jentiak galdetzeko gogo haundixak dakaz eta zientifikuen arteko eztabaidak pizkat berandutu egitten deskue.

Argazkiak.org | Azken filakuak © cc-by-sa: txikillana

Javi Morenon bigarren hitzaldixan, EAE-ko Haitzuluen kataloguan proiektua hobeto ezagutu dogu. 9 espeleologia talde GEV-eko katalogo zaharra eguneratzen gabiz juan dan urtietan.Lurrazaleko mapak dagoz, baiña lur azpixa guztiz ezezaguna da; exploratzeko biharra ez zan XIX gizaldixan amaittu. Topografixia lagun, lurpeko munduan mapak egittia da gure biharra baiña horretarako talde guztien artian kolaborau biharra dago.

Kobazuluak ez dabe guzurrik esaten

Argazkiak.org | Arantza Aranburu © cc-by-sa: txikillana

Arantza Aranburu espeleologoa geologian doktorea da, EHU-ko Mineralogia eta Petrologia Sailleko irakaslia eta Atapuercaco indusketetako talde zientifikokua. Bere hitzaldixan haitzuluetan agertzen diran geologia arrastuak eta hárek emoten deskuen informaziño ugarixa aurkeztu desku. Abstraktuan ibilli barik, hurreko ingurunieri buruz ibilli da eta, modu horretan, Euskal Herrixan hain ondo ezagutzen doguzen parajiak oin dala 1.000.000 urte zelakuak ziran ikusi dogu. Espeleotopografuei mezu bat bialdu detse: sedimentuen informaziñua sistematikoki biltzeko, oiñ arte gitxittan egitten dan gauzia eta ikerketa lanetan berebizikua izaten dana.

Gizakixen legiak eta haitzuluak

Argazkiak.org | Javier Moreno © cc-by-sa: txikillana

Javier Moreno abokatuak eta Burnia Espeleologia Taldeko kidiak koben egoera legal eta administratibuaz jardun dau. Gauza asko baloratu bihar dira: kobian beran balixo hidrologiko, geologiko, biologiko eta historikua, jabetzia, erantzukizuna, babes naturala... batzutan egoeria korapillotsua izaten da, Debako Praileaitzen kasuan moduan. Espeleologia aldetik irizpide batzu proposatzen dira karst gunien babes eta kudeaketa globalerako. EAE-ko datuei begira ingurune hónen garrantzixa ondo ikusten da: 9 parke naturaletatik 8 karstak dira.

Jardunaldixen jarraipena

Argazkiak.org | Teknologia punta © cc-by-sa: txikillana
Jardunaldixetako blogian, bertako ekimenen jarraipen aktualizaua dakazue argazki eta testuekin. Prentsa "bulegua".

Rinozerontiak, oreiñak eta ursus spelaeus

Argazkiak.org | Pedro Castaños © cc-by-sa: txikillana

Pedro Castaños, paleontologua eta Aranzadiko kidian hitzaldixa gozatu dogu, lehelengo-lehelengo ordutik bete-bete eginda dagon hitzaldi aretoko guztiok. Eminentzia bat. Harrigarrixa da, gurekin kobara sartzen danian ezpal txiki bat eskutan hartu ta: "¡Oh! ¡Pero si es una pelvis de rinoceronte!" esan leike adibidez, danok ahozabalik lagata. Kobetan hainbestetan aurkitzen doguzen hazurtxo hórrek interpretatzeko ezinbestekua izaten da paleontologuen laguntzia, eta era berian eurendako gure jarduna aurkikuntzen itturri agortueziñezkua izaten da.

Giza arrastuak

Argazkiak.org | Tana © cc-by-sa: txikillana
Juan Carlos Lopez Quintana, Agiri taldeko arkeologua eta Santimamiñeko exkabaziñuen arduradunak bere maisuei gorazarre eginda hasi dau bere hitzaldixa. Izan be, Jose Miguel Barandiaranek oin dala 52 urte UEV-EEE-ko I Jardunaldixetan bertan emondako hitzaldixan oiñarrittu da, modu aktualizatu batian kobetan topau leikezen altxor arkeologikuak azaltzeko. Espeleologuekin batera elkarlan estuan ibiltzen gara, eta garrantzitsua da bata bestian lana ezagutzia arrastuak txarto manipulatu eta hankia ez sartzeko.

Jardunaldixetatik podkastian

Argazkiak.org | Harrera gunian © cc-by-sa: txikillana
XXVII Euskal Espeleologia jardunaldixak hasi dira. Espeleologuak eten barik heltzen dihardue Gernikako Lurraska aterpetxera, eta ADES-eko kidiak eginahalak egitten dabiz danak ondo akomodatzeko. Hiru eguneko programa trinko bat dake aurretik, ez dira aspertuko ez.